Γενικώς υπάρχει μία αρκετά ισχυρή και εδραιωμένη πεποίθηση στις ‘τευτονικές’ Βόρειο-Ευρωπαϊκές χώρες ότι μέσω του ενάρετου δρόμου της δημοσιονομικής προσαρμογής μπορεί να προκύψει ακόμα και ενδογενώς (μέσω της βελτίωσης της ‘εμπιστοσύνης’ των καταναλωτών/επενδυτών και της προσδοκίας για μειωμένη φορολογία στο μέλλον λόγω χαμηλών ελλειμμάτων) η ανάπτυξη των οικονομιών και η επαναφορά τους σε διατηρήσιμη πορεία. Παράδειγμα οι σημερινές δηλώσεις της Άγγελα Μέρκελ η οποία ανέφερε ότι:

«Στο σημείο αυτό μάλιστα σημείωσε πως υπάρχουν πολλά παραδείγματα χωρών που εντάχθηκαν σε προγράμματα του ΔΝΤ και που μετά από την ύφεση γνώρισαν ισχυρή ανάκαμψη.»

Καλό θα ήταν να δούμε τί έχουν δείξει οι μελέτες επί του θέματος και ποιές οι προϋποθέσεις για μία ανάκαμψη όπως θα ήθελε η καγκελάριος της Γερμανίας.

Μελέτη της Τράπεζας της Ισπανίας δείχνει ότι οι δημοσιονομικές προσαρμογές λειτουργούν ξεκάθαρα υφεσιακά και έχουν τα προβλεπόμενα αρνητικά Keynesian effects. Τυχόν βελτίωση του δημοσιονομικού αποτελέσματος και ανάπτυξη της οικονομίας δεν είναι ενδογενή αποτελέσματα της ίδιας της προσαρμογής αλλά έχουν να κάνουν με εξωτερικούς παράγοντες. Η ίδια η προσαρμογή είναι υφεσιακή:

Our main conclusion is that endogeneity biases are chiefly responsible for the non-Keynesian results previously found in the literature; hence, fiscal adjustments are found to have a negative effect on GDP growth.

According το the IMF definition, fiscal consolidations are, on average, followed by negative GDP growth in the short run.

Our results indicate that, in order to succeed in reducing budget deficits, economic growth is the only relevant ingredient. Without economic recovery, fiscal consolidations will have huge difficulties in reducing budget deficits.

Η BIS απο την άλλη εξέτασε τις βασικές επιτυχημένες περιπτώσεις δημοσιονομικής προσαρμογής (Ιρλανδία, Δανία τη δεκαετία του 1980) και βρήκε ότι η αναπτυξιακή επίδραση προήλθε κυρίως απο τις εξαγωγές με την εσωτερική ζήτηση να παραμένει αναιμική. Οι προσαρμογές αυτές συνδυάστηκαν με υποτιμήσεις νομίσματος, μείωση επιτοκίων (ιδιαίτερα των πραγματικών επιτοκίων) και πολύ θετικά terms of trade (ανάπτυξη των βασικών εξαγωγικών αγορών, πχ Αγγλία στην περίπτωση της Ιρλανδίας και σταθερά υποτιμημένη ισοτιμία). Οι συνθήκες αυτές δεν έχουν σχέση με την τρέχουσα Ερωπαϊκή πραγματικότητα (πανευρωπαϊκή λιτότητα, ήδη χαμηλά επιτόκια, πολύ σοβαρά τραπεζικά προβλήματα κτλ, αδυναμία υποτίμησης νομίσματος πλην συνολικά προς τον υπόλοιπο κόσμο).

All four fiscal episodes were associated with an expansion; but only in Denmark the driver of growth was internal demand. However, after three years a long slump set in as the economy lost competitiveness. In all the others for a long time the main driver of growth was exports. In Ireland this occurred because the sterling coincidentally appreciated. In Finland and Sweden the currency experienced an extremely large depreciation after floating.
These results cast doubt on at least some versions of the “expansionary fiscal consolidations” hypothesis, and on its applicability to many countries in the present circumstances. A depreciation is not available to EMU members today (except vis ΰ vis countries outside the Eurozone). A net export boom is not feasible for the world as a whole. A further decline in interest rates is unlikely in the current situation. And incomes policies are not popular nowadays; moreover, international experience, and the Danish case, suggest that they are ineffective after a few years.

Πηγές: [1], [2]

Με δεδομένη τη συμμετοχή του ενδοκοινοτικού εμπορίου στις εξαγωγές των χωρών μελών, τις εξελίξεις στην Ευρωζώνη και την απίθανη προοπτική μίας ισχυρής υποτίμησης του ευρώ για μία ποικιλία λόγων (αντι-πληθωριστική πολιτική της ΕΚΤ, απουσία παρεμβάσεων στην αγορά συναλλάγματος, ιδιαίτερα καθώς ο στόχος είναι το Ευρώ να αποτελέσει αποθεματικό νόμισμα, κάτι που λειτουργεί αρνητικά σε προοπτική αποθεματοποίησης ξένων νομισμάτων μέσω πώλησης του στις αγορές Forex), οι προοπτικές θετικών αποτελεσμάτων από τη δημοσιονομική προσαρμογή είναι εξαιρετικά μικρές.