Ως γνωστόν, η S&P μείωσε την πιστοληπτική ικανότητα πολλών χωρών της Ευρωζώνης την Παρασκευή. Τα κύρια στοιχεία της υποβάθμισης ήταν η απώλεια του ΑΑΑ rating από τη Γαλλία και την Αυστρία και η μείωση κατά δύο μονάδες της Ιταλίας και της Ισπανίας. Θεωρώ ότι η υποβάθμιση αυτή είναι πολύ σημαντική για το μέλλον του EFSF αλλά και το Ελληνικό PSI+, το οποίο βασίζεται στη χρήση του EFSF για την παροχή μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης, τόσο για την κάλυψη των μελλοντικών δανειακών αναγκών της Ελλάδας (μετά την απομείωση που θα υποστούν οι ιδιώτες ομολογιούχοι), όσο και για την ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος και την ολοκλήρωση του PSI+ (παροχή μετρητών κατά την ανταλλαγή).

Το EFSF είναι ουσιαστικά ένα CDO, το οποίο χρησιμοποιεί εγγυήσεις απο χώρες διαφορετικής πιστοληπτικής ικανότητας σε ένα συνθετικό ομόλογο το οποίο θα έχει AAA rating, χωρίς paid in capital. Προκειμένου το fund να έχει effective lending capacity 440 δις €, οι χώρες μέλη αύξησαν τις εγγυήσεις τους στα 780 δις € ώστε οι χώρες με AAA rating να προσέφερουν εγγύηση ύψους 440 δις €. Μέχρι την Παρασκευή οι ΑΑΑ χώρες αποτελούσαν το 58% του ταμείου ενώ πλέον, μετά την απώλεια Γαλλίας και Αυστρίας, αποτελούν μόνο το 35% με ικανότητα εγγύησης 271 δις €. Αν μάλιστα κάποιος αφαιρέσει τις υποχρεώσεις λόγω των δανείων προς Ιρλανδία και Πορτογαλία (44 δις €) ουσιαστικά απομένουν περίπου 227 δις € με εγγύηση ΑΑΑ. Αυτά χρειάζονται για το PSI, νέα δανειακή σύμβαση και παροχή κεφαλαίων στις Ευρωπαϊκές τράπεζες. Υπάρχει βέβαια πάντα το ενδεχόμενο ανάγκης χρηματοδότησης κάποιας από τις Ιταλία και Ισπανία, οι οποίες αποτελούν ακόμα ένα 30% της εγγύησης του EFSF και υπέστησαν απώλεια δύο βαθμίδων στο rating τους.

Με τα τρέχοντα επίπεδα εγγυήσεων λοιπόν, αν το EFSF αναλάβει υποχρεώσεις μεγαλύτερες απο 270 δις €, δεν μπορεί να διατηρεί το rating AAA ενώ συνολικά η πιστοληπτική ικανότητα του σχήματος έχει δεχτεί πολύ ισχυρό πλήγμα. Θεωρώ δεδομένο βέβαια ότι η Γερμανία και η Ολλανδία (οι δύο χώρες που έχουν απομείνει ουσιαστικά με ΑΑΑ καθώς Φιλανδία και Λουξεμβούργο αποτελούν μικρές ποσότητες) δεν έχουν καμία πρόθεση αύξησης των εγγυήσεων τους, όπως έδειξε και η προσπάθεια μόχλευσης του EFSF πρόσφατα. Σε αυτά τα πλαίσια, το PSI+ και το νέο δανειακό πρόγραμμα τίθεται υπό αμφισβήτηση καθώς έχει μειωθεί η δυνατότητα χαμηλότοκης χρηματοδότησης του από το EFSF, ενώ η παύση των συνομιλιών του PSI την Παρασκευή δείχνει να συνδέεται με τα γεγονότα της υποβάθμισης.

Θα έλεγα ότι οι πιθανότητες άμεσου και υποχρεωτικού πιστωτικού γεγονότος έχουν αυξηθεί. Εναλλακτικό ενδεχόμενο είναι η χρήση του EFSF για τις άμεσες ανάγκες (PSI και ανακεφαλαιοποίηση Ελληνικών τραπεζών) και η γρήγορη ενεργοποίηση του ESM (το οποίο διαθέτει paid in capital) για χρήση του στο δανειακό πρόγραμμα.