Japan Current Account Components

An interesting comment of Japan’s current account in the latest IMF paper on China made me wondering and looking at the current account numbers more closely. If one takes a look at the current accounts components (in USD) from 1992 onwards, the results are as follows:

* Net transfers do not seem to be a major contributing factor.

• The services deficit seems to be closing slowly, moving from around $40-50bn, to $20bn, probably highlighting some form of structural change. I do not believe that Japan will ever be able to completely balance the services account due to tourism and shipping (which act as deficit factors), although it looks like it won’t be playing any crucial expanding role in the future.
• The goods balance is highly cyclical and shows a clear trend of slowly decreasing. Commodities prices should be playing a crucial role, especially in the post-Fukushima Japan (i ‘ve ommited the 2011 goods balance).
• The income balance shows a clear, exponential trend, reaching a surplus of $176bn in 2011. If one takes a look at Japan’s flow of funds data (sheet 18), most of overseas assets are in the form of securities ($4.4tr), loans ($1tr) and FDI (close to $700bn), while net worth is more than $3tr.  It seems that Japan holds a high income asset that will finance its current account in the long-term (the exponential fit corresponds to an annual rate of more than 8%).

The chart below shows annual percent change in the value of imports and exports for Japan since 2000. It is quite clear that the spike in commodities prices in 20008 and the Fukushima accident have played a strong role. Another possible long-term factor might be Japanese companies movnig production lines to Japan (keeping the most technology intensive). That would move the composition of trade to intermediate goods (especially with China) and increase income (profits) inflows.

The same commodity import price push is evident in a chart from BoJ:

An important question of the current account components trend is the income distribution. The income surplus benefits might be concentrated in a small minority of the population threatening long-term internal consumption trends and available income for the majority of the Japanese people.

From a trading perspective, these trends should provide long-term support for a strong Yen.

An aging Japanese samurai

Οφείλω να ομολογήσω ότι οι γνώσεις μου για την Ιαπωνία είναι περιορισμένες και βασίζονται κυρίως στη δουλειά του Richard Koo (balance sheet recessions – BSR) με την οποία συμφωνώ. Η γενική του θεώρηση για τη ‘χαμένη δεκαετία’ έχει να κάνει με το γεγονός ότι στην Ιαπωνία διαμορφώθηκε στη δεκαετία του ’90 μία πολύ μεγάλη φούσκα ενεργητικού στο real estate και το χρηματιστήριο, χρηματοδοτούμενη από δάνεια προς τις επιχειρήσεις (παρά προς τα νοικοκυριά). Όταν αυτή η φούσκα έσκασε (με απώλειες 87% στην αγορά των ακινήτων και 50% στις μετοχές με συνολική μείωση του net worth κατά 3 φορές το ετήσιο ΑΕΠ), οι επιχειρήσεις έπαψαν να έχουν ώς στόχο την μεγιστοποίηση των κερδών τους αλλά την αποπληρωμή των χρεών τους. Η πιστωτική επέκταση τους από 9% του ΑΕΠ έφτασε να είναι αρνητική σε παρόμοια μεγέθη. Σε συνδυασμό με τη διαχρονική αποταμίευση των νοικοκυριών, η απώλεια της ζήτησης ήταν διψήφια και ήταν απαραίτητο το κράτος να ‘απορροφήσει’ την αποταμίευση/αποπληρωμή χρεών του ιδιωτικού τομέα. Έτσι, παρότι είχαμε μεγάλη αύξηση του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ, η χώρα απέφυγε μία πολύ μεγάλη πτώση στην οικονομία της η οποία θα μπορούσε να είναι αντίστοιχη του Great Depression.

Παρόλα αυτά, ακόμα και ο Richard Koo τονίζει ότι το BSR έχει πλέον ολοκληρωθεί από το 2005. Δυστυχώς η χώρα είχε την ατυχία να αντιμετωπίσει αμέσως μετά τα πολύ ισχυρά σοκ του Great Recession και του πρόσφατου σεισμού, ενώ από την αρχή της πρώτης δεκαετίας του 2000 βρίσκεται στη σκιά της ανάπτυξης της Κίνας η οποία εώς ένα βαθμό λειτουργεί ανταγωνιστικά προς τη βιομηχανική της βάση.

Στη συνέχεια θα χρησιμοποιήσω ορισμένα διαγράμματα από την εξαιρετική βάση δεδομένων της St. Louis Fed προκειμένου να εξετάσω τις μακροπρόθεσμες προοπτικές της Ιαπωνικής οικονομίας.

Στο παραπάνω διάγραμμα βλέπουμε την εξέλιξη του εργατικού δυναμικού στην Ιαπωνία. Είναι σαφές ότι με την είσοδο του 21ου αιώνα το εργατικό δυναμικό βρίσκεται σε στασιμότητα και σταδιακή συρρίκνωση. Παρόμοια εικόνα (με πλατό από το 2005) βλέπει κάποιος και στο αντίστοιχο διάγραμμα του working age population.

Πιθανώς βέβαια η αύξηση της παραγωγικότητας να είναι τέτοια ώστε να καλύπτει την μείωση του εργατικού δυναμικού. Παρουσιάζεται λοιπόν η εξέλιξη της παραγωγικότητας για τις περιόδους 1971 – 1992 και 1999 – 2007 (η δεύτερη περίοδος επιλέχθηκε έτσι ώστε να μην εμφανίζονται βαθιές υφέσεις). Σε κάθε διάγραμμα έχει γίνει fit το linear trendline.

Ξεκάθαρα ο ρυθμός αύξησης της παραγωγικότητας έχει μειωθεί από τα υψηλά νούμερα προηγούμενων δεκαετιών στα επίπεδα του 2%. Το δυστύχημα είναι ότι, ακόμα και αυτή η αύξηση, δεν  μεταφράζεται σε εισόδημα των εργαζομένων αλλά αξιοποιείται κατά βάση από τις επιχειρήσεις:

* Κόκκινη γραμμή: Αύξηση παραγωγικότητας, Μπλε γραμμή: Εξέλιξη πραγματικών μισθών.

Θετικό είναι το γεγονός ότι η διαφορά παραγωγικότητας και μισθών φαίνεται να μειώνεται μετά το 2005. Παρόλα αυτά η εσωτερική ζήτηση δείχνει να είναι εξαιρετικά αναιμική εδώ και πολλά χρόνια.

Σε συνδυασμό με το μειωμένο (εδώ και χρόνια) επίπεδο επενδύσεων, μόνο η εξωτερική ζήτηση δείχνει να είναι πηγή καθαρού νέου εισοδήματος για την Ιαπωνική οικονομία, κάτι το οποίο πιθανότατα εξηγεί τα χαμηλά επίπεδα ανάπτυξης τα τελευταία χρόνια (όπου δεν υπήρχε η επίδραση του BSR):

Συνολικά, η Ιαπωνία φαίνεται να είναι μία χώρα σε σταδιακή κάθοδο με αναιμική εσωτερική ζήτηση, ελάχιστους εσωτερικούς ενεργειακούς πόρους και περιορισμένες πηγές αύξησης του εισοδήματος. Η συνεχής γήρανση του πληθυσμού της συνεπάγεται ότι οι δυνατότητες ισχυροποίησης της εσωτερικής ζήτησης είναι μειωμένες, ενώ ο βασικός στόχος θα είναι η διατήρηση του υφιστάμενου πλούτου παρά η δημιουργία νέου.