Το πρόβλημα των εξαγωγών

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπζεας της Ελλάδος η Ελλάδα:

• Έχει Μ3 (χωρίς τα νομίσματα σε κυκλοφορία) περίπου 240 δις €.
• Ο ιδιωτικός τομέας έχει συνολικά δάνεια περίπου 230 δις €.
• Εξάγει συνάλλαγμα (εισαγωγές – εξαγωγές – ναυτιλιακό και τουριστικό συνάλλαγμα) 20 – 30 δις € κάθε χρόνο. Το 2009 το έλλειμμα θα είναι περίπου 20-25 δις €.
• Έχει ΑΕΠ περίπου 240 δις €.

Κάθε χρόνο δηλαδή εξάγουμε περίπου το 10% του κυκλοφορούντος χρήματος, δηλαδή δανειζόμαστε σε μεγάλο βαθμό απλά για να αγοράζουμε αγαθά απο το εξωτερικό. Το 10% σημαίνει ότι αν είχαμε στις αρχές του χρόνου 100€ στο πορτοφόλι μας, στο τέλος θα είχαμε 90€. Προφανώς μία τέτοια λογική μπορεί να λειτουργήσει μόνο σε καιρούς οικονομικής μεγένθυσης (αύξηση ‘παραγωγής’ και τιμών μεγαλύτερη απο την απώλεια εισοδήματος στο εξωτερικό). Ταυτοχρόνως απαιτεί τη δημιουργία χρήματος (μέσω δανεισμού) 20 – 30 δις € κάθε χρόνο, είτε απο τον ιδιωτικό, είτε απο το δημόσιο τομέα.

Το 2009 η αύξηση των δανείων του ιδιωτικού τομέα θα είναι μόνο 2 δις €! Επομένως ήταν απαραίτητο το κράτος να δανειστεί επαρκές ποσό ώστε να αποκατασήσει την κυκλοφορία χρήματος. Ακόμα δηλαδή και αν δεν είχε τα γνωστά δημοσιονομικά του προβλήματα, το Ελληνικό δημόσιο θα έπρεπε να δημιουργήσει έλλειμμα ώστε να καλύψει τις καταναλωτικές ανάγκες των κατοίκων του.

Τα δεδομένα για το 2010 είναι ότι δεν πρόκειται να δούμε μεγένθυση του δανεισμού των ιδιωτών (λόγω αυστηρότητας των τραπεζών, οικονομικής μείωσης, κακού οικονομικού κλίματος κτλ). Παράλληλα, το κράτος δεν έχει πλέον τη δυνατότητα να προχωρήσει σε αύξηση του χρέους του το οποίο είναι ήδη πολύ μεγάλο. Το έλλειμμα προϋπολογίζεται σε 9% του ΑΕΠ ή αλλιώς 21-22 δις €. Φαίνεται λοιπόν ότι το έλλειμμα εισοδημάτων με το εξωτερικό θα είναι πολύ δύσκολο να καλυφθεί το 2010. Τα αποτελέσματα είναι δεδομένα:

• Οι συντελεστές της τοπικής παραγωγής θα προσαρμόσουν τις τιμές και τα περιθώρια κέρδους τους στα χρήματα που υπάρχουν, κατά πάσα πιθανότητα θα τα βγάλουν πέρα αλλά με μικρότερο τζίρο και κέρδη.
• Τα εισαγώμενα προϊόντα προφανώς δεν μπορούν να γίνουν φτηνότερα (καθώς η αποτίμηση τους είναι σταθερή, ιδιαίτερα τα εμπορεύματα). Αν μάλιστα υπάρξει μία αύξηση της τιμής των πρώτων υλών (πετρέλαιο, τρόφιμα κτλ), κάτι που είναι πολύ πιθανό, οι αυξημένες τιμές θα περάσουν αυτούσιες. Κατά συνέπεια, τα εισαγώμενα αγαθά θα γίνουν πιο ακριβά και οι εσαγωγείς θα πρέπει να μειώσουν πολύ τα περιθώρια κέρδους τους ή απλά να κλείσουν.

Συνολικά η οικονομία θα ισορροπήσει σε χαμηλότερα επίπεδα κατανάλωσης (και αυξημένων τιμών) με το ΑΕΠ να μειώνεται (σε πραγματικές τιμές), η ανεργία θα αυξηθεί και τα έσοδα του κράτους θα μειωθούν (ενώ το χρέος θα αυξηθεί ώς ποσοστό του ΑΕΠ).

Πιθανότατα λοιπόν η χρόνια θα είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Το θετικό είναι ότι θα φανεί ότι το μοντέλο που στηρίζεται απλά στο συνεχή δανεισμό και στην αύξηση των τιμών (ακινήτων κτλ) χωρίς παραγωγή που να οδηγεί στην εισαγωγή συναλλάγματος στη χώρα δεν μπορεί να προσφέρει λύσεις. Η χώρα θα πρέπει να επικεντρωθεί στην πραγματική ανάπτυξη τομέων όπως:

• Ενέργεια
• Τουρισμός
• Ναυτιλία
• Ποιοτικά ακίνητα με στόχευση στους ξένους.
• Αξιοποίηση του δυναμικού των μεταναστών.
• Τοπική παραγωγή προϊόντωνκαι αύξηση της προστιθέμενης αξίας.

με τελικό στόχο την μακροπρόθεσμη μετατροπή του ελλείμματος εισοδημάτων σε πλεόνασμα.